دروغ آگاهانه به چه قیمت

یلدا توکلی: برابر عقیده روانپزشکان، افرادی که دچار سندرم پینوکیو یا دروغگویی بیمارگونه هستند می‌دانند که آنچه می‌گوید، دروغ است، اما نمی‌توانند خود را از انجام آن دور نگه دارند. آنها در نهایت به جایی می رسند که افسانه‌های خود را هم باور می‌کنند.
سندرم پینوکیو در روانپزشکی با نام “دروغ پاتولوژیک” و یا “متومانیا” شناخته می‌شود. برخی از محققان ذهن انسان، نشان می‌دهند که این آسیب‌شناسی با اجبار اجتناب ‌ناپذیر فرد به دروغ‌گویی مشخص می‌شود.

برخی افراد آگاهانه دروغ می گویند

برخی افراد آگاهانه دروغ می گویند تا به منافعی برسند، اما دروغگویان بیمارگونه (متومانیا) دروغ می‌گویند بدون اینکه دلیل آن را بدانند. دروغ های آنها خودجوش و بدون برنامه است.هنگامی که آنها وارد این فرایند مغالطه و فریب می شوند، به نظر نمی رسد که متوقف شوند. آن‌ها حتی می‌توانند سال‌ها به دروغ‌های خود ادامه دهند. دروغگویان بیمارگونه می‌دانند که آنچه می‌گوید، دروغ است، اما نمی‌توانند خود را از انجام آن دور نگه دارند. آنها در نهایت به جایی می رسند که افسانه‌های خود را هم باور می‌کنند.

مهارت‌های راست‌گویی و صداقت
از بعد روان‌شناختی، برنامه‌های پیشگیرانه‌ای مانند مهارت‌های زندگی در ترویج راست‌گویی و صداقت طراحی شده‌اند. در این برنامه که بیش از ۳۰ سال از عمر آکادمیک آن می‌گذرد، در قالب دو مهارت خودآگاهی و جرأت‌مندی (از ۱۰ مهارت اصلی) به شکل مستقیم به صداقت و راست‌گویی پرداخته شده است.
در مهارت خودآگاهی، مفهوم مهم ارزش مطرح می‌شود. در این مهارت، افراد با ارزش‌های مثبت و منفی آشنا شده و به ضرورت پایبندی به ارزش‌های مثبت پی می‌برند.
مهارت دیگری که با راست‌گویی مرتبط است، جرأت‌مندی است. به‌واسطه اینکه یکی از اضلاع چهارگانه جرأت‌مندی، صداقت است، افراد یاد می‌گیرند که دروغ، به‌مثابه پرخاشگری، حقوق دیگران را مخدوش می‌کند.
خودآگاه‌ترشدن افراد و افزایش تبحر آنان در جرأت‌مندی در کنار کسب مهارت‌های مهم دیگری نظیر همدلی، حل مسئله و… به افراد کمک می‌کند که یاد بگیرند برای سلامت روان خودشان از دروغ‌گویی برحذر باشند. شاید باور عمیق به این که نجات در راستی است ، به ما کمک کند که بدون ذره‌ای تردید «جز حرف راست چیزی نگوییم».