اقتصاد برنج بین قوانین شفته شد!

یلدا توکلی: از اول مردادماه ممنوعیت واردات برنج باید طبق قانون انجام شود وهر چند باید در فصل برداشت، ورود برنج‌های خارجی انجام نگیرد، اما ماجرا به سمت و سوی دیگری رفت و نظر مسئولین در این رابطه همه چیز را بر عکس کرد.

• ممنوعیت عاملی برای افزایش قیمت برنج

اول مردادماه آغاز فصل منع واردات برنج است و باید تا آبان ماه این قصه ادامه داشته باشد، در واقع یکی از ابزار تنظیم بازار برنج، جریان واردات آن محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر کم حاشیه نیز نبوده است. ابتدای مردادماه تا پایان آبان هر سال، جهت حمایت از محصول داخل، ممنوعیت فصلی واردات برنج اعمال و بعد از چهار ماه لغو می‌شود، در این فاصله ترخیص آن از گمرک ممنوع است مگر شرایط خاص تعریف شده باشد. سال گذشته با توجه به کاهش واردات و نیاز داخل، واردکنندگان خواستار لغو ممنوعیت واردات شدند، و این ممنوعیت می‌تواند عاملی برای افزایش قیمت برنج در بازار داخل باشد ولی به هر ترتیب وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار با این موضوع موافقت نکرد و ممنوعیت اعمال شد. برای امسال نیز اعلام اخیر انجمن واردکنندگان از این حکایت دارد که رایزنی‌هایی جهت لغو ممنوعیت صورت گرفته و ظاهراً وزارت جهاد موافقت اولیه داشته است و در نهایت نیز اول مردادماه لغو ممنوعیت واردات برنج اعلام شد.

• افزایش ۱۶۴ درصدی قیمت برنج ایرانی

در سه ماهه اول امسال، واردات کالای اساسی حدود شش میلیون تن به ارزش بیش از ۴.۵ میلیارد دلار بوده که سهم برنج به ۵۸۳.۶ هزار تن به ارزش بالغ بر ۵۵۰ میلیون دلار می‌رسد. گزارش‌های رسمی نیز بیانگر افزایش ۱۶۴ درصدی قیمت برنج ایرانی و بیش از ۴۷ درصدی برنج وارداتی در خردادماه امسال نسبت به پارسال است. برنج وارداتی تا ۴۷.۲ درصد نسبت به پارسال و ۹.۸ درصد در مقایسه با اردیبهشت‌ماه امسال گران شده است؛ به طوری که هر کیلو برنج خارجی درجه یک در خردادماه سال گذشته به طور متوسط حدود ۲۴ هزار و ۷۰۰ تومان بوده که در اردیبهشت‌ماه امسال به ۳۳ هزار و ۲۰۰ تومان و در خردادماه به متوسط ۳۶ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده ولی تا ۴۲ هزار تومان هم فروش رفته است. در رابطه با وضعیت برنج ایرانی نیز این کالا در خردادماه سال گذشته به طور متوسط ۳۶ هزار و ۸۰۰ تومان، اردیبهشت‌ماه امسال حدود ۸۲ هزار تومان و در خردادما ۹۷ هزار و ۳۰۰ تومان فروخته شده و فروش آن به بالغ بر ۱۱۲ هزار تومان هم رسیده است. بر اساس این گزارش، برنج ایرانی نسبت به اردیبهشت‌ماه ۱۸.۸ و در مقایسه با خردادماه پارسال ۱۶۴.۲ درصد گران شده است.

• ممنوعیت واردات برنج لغو شد

طبق اعلام معاون گمرک ایران ممنوعیت فصلی واردات برنج در سال جاری لغو و اجرایی نخواهد شد؛ بر این اساس واردات این کالا به روال قبل ادامه دارد. فرود عسگری معاون امور گمرکی گمرک ایران است وی اعلام کرد که طبق تصمیم سی‌امین نشست ستاد تنظیم بازار و بر اساس پیشنهاد وزارت جهاد ممنوعیت فصلی برنج در سال جاری لغو شد. به گفته وی لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج همزمان با اول مردادماه به گمرکات اجرایی ابلاغ شد. وی متذکر شد

• منع واردات کمکی به تنظیم بازار نمی‌کند

مسیح دبیر انجمن واردکنندگان برنج است وی گفته بود که با توجه به وارداتی که صورت گرفته و نسبت به قبل کم بوده است، باید واردات برنج در این مقطع ادامه پیدا کند، کشاورز حتی تاکید کرده که این اتفاق باید قبل از شروع ممنوعیت رخ دهد و اگر در زمان آن باشد، قطعاً هیچ نفعی برای تنظیم بازار نخواهد داشت.

• همه چیز به نفع دلال‌ها

محمدی یک برنج کار است که موافق منع واردات برنج نیست چرا که می‌گوید منع واردات تنها جیب دلال‌ها را پر می‌کند وی معتقد است که با ورود برنج خارجی مخالف هستیم اما برنج ایرانی را هم از برنج کار با قیمت پایین می‌خرند در حالیکه چندین برابر می‌فروشند در حالیکه کشاورز باید هزینه کود و کارگر و غیره را برای کاشت و برداشت برنج بدهد و حالت با ممنوعیت واردات برنج خارجی، قیمت برنج داخل چند برابر می‌شود و دلال‌ها سود واقعی را می‌برند. همچنین برنج خارجی افزایش ۳۴.۵ درصدی قیمت نسبت به سال قبل دارد، هر کیلو از آن در اردیبهشت پارسال به طور متوسط حدود ۲۴ هزار و ۶۰۰ تومان بوده که در همین ماه امسال به حدود ۳۳ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده و تا بیش از ۳۸ هزار تومان هم قیمت خورده است.

در این رابطه یادآور می‌شود براساس بند ۸ مندرجات ذیل یادداشت فصل دهم قانون مقررات صادرات و واردات، ترخیص برنج در فصل برداشت ممنوع و زمان این ممنوعیت از اول مردادماه هر سال تا پایان آبان‌ماه همان سال تعیین شده است.

اما با توجه به وضعیت بازار داخل و افزایش قیمت‌ها، از مدتی قبل مذاکرات برای لغو ممنوعیت واردات در سال جاری در جریان بود و واردکنندگان خواستار ادامه روند واردات بودند.

در سال گذشته نیز با توجه به وضعیت واردات برنج و هشدارهایی که در مورد افزایش قیمت وجود داشت، رایزنی بسیاری در مورد لغو ممنوعیت انجام ولی با آن موافقت نشده بود.