سلام آمریکا، خداحافظ آسیای شرقی!

فرزانه مستاجران

این روزها رییس جمهور و دیگر اعضا هیئت دولت مدام از توافقی بزرگ یاد می کنند و در صحبت های خود اعلام می کنند اینبار در وین پیروز خواهیم شد اما مردم کشور به دلیل وضعیت اقتصادی داخلی که بسیار دچار مشکل شده نسبت به وعده و وعید ها بی اعتماد شده اند و تا نتایج این توافقات را با چشم نبینند و در زندگی خود اثرات آن را درک نکنند باور نخواهند کرد. در این بین رییس جمهور آمریکا نیز نه تنها به ایران بلکه به تمام کشور های منطقه حوزه خلیج فارس روی خوش نشان داده  اما با روسیه و چین که جز متحدان اصلی ایران در زمان تحریم بوده اند دچار تنش شده است باید دید بایدن قصد دارد ایران را در یک انتخاب بین شرق و غرب قرار دهد؟

اخیرا روحانی اعلام کرده ، مردم ثمره صبر و مقاومت خود را در وین می‌بینند و از نظر من به‌عنوان رئیس دولت، تحریم شکسته شده و اگر همه متحد باشیم، سیاه‌کاری و دغل‌بازی نشود و گزارش‌ها درست به مردم برسد، به‌زودی تحریم برداشته خواهد شد. همزمان با این اظهارات، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات‌متحده اعلام کرد که برخی پیشرفت‌ها در این مذاکرات به دست آمده، اما همچنان مسیر طولانی برای طی شدن مذاکرات هسته‌ای وجود دارد.

روحانی هدف خود، برای این چند ماه را اعلام کرده  و قصد دارد تحریم را برداشته ! کرونا را مهار کند! معیشت مردم بهتر شود و تا آنجا که می‌تواند طرح‌های نیمه‌تمام را تکمیل کند .که البته هشت سال برای همه این امور و نزدیک به یک سال و نیم برای مهار کرونا فرصت بود که دولت نتوانست از این فرصت استفاده کند . حالا در این چند ما چگونه میتواند همه این امور را برطرف کند جای بسی سوال دارد؟! گویا وی به میزان زیادی به رفع تحریم ها دل خوش کرده اما ما یادمان نمیرود که بعد از برجام هر گاه مردم پرسیدند اثرات برجام چه شد او گفت هنوز زود است و شاید چندین سال طول بکشد تا نتایج برجام را بتوانیم ببینیم!

همانطور که از صحبت های رییس جمهور مشخص است امید بسیاری به نتیجه مذاکرات وین در وی وجود دارد اما در طرف دیگر جو بایدن وجود دارد. تحلیل ها و احتمالات مختلفی درباره آینده سیاست خارجی جو بایدن در قبال کشورهای شورای همکاری خلیج فارس وجود دارد. برخی از کارشناسان بر این باورند که بایدن در سیاست خارجی دولت خود در قبال کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بازنگری اساسی خواهد کرد، درصورتی که عده ای دیگر اعتقاد دارند تغییرات سیاست خارجی بایدن در قبال کشورهای مزبور سطحی خواهد بود و درنتیجه تعامل با برخی از این کشورها ادامه خواهد داشت. از نظر مقامات آمریکایی، عربستان با ورود به جنگ فرسایشی یمن از مهار تهدید اصلی منطقه یعنی جمهوری اسلامی ایران بازمانده است؛ بنابراین بایستی به گونه ای به جنگ یمن پایان بخشیده و به کمک رژیم صهیونیستی به مهار ایران بپردازد. که البته این نظر مقامات بایدن است و خود جو هنوز موضع مشخصی راجع به ایران نگرفته است.

از سوی دیگر  مقامات عمانی از جنگ یمن ناخرسند بوده و بیم آن دارند که دامنه این جنگ مرزهای جنوبی عمان را نیز فراگیرد. دولت بایدن نیز که به سیاست بی طرفی و میانجیگری تاریخی عمان واقف بوده، ممکن است با حمایت از بی طرفی عمان، این کشور را برای خاتمه بخشیدن به جنگ یمن، در مسیر میانجیگری میان ایران و عربستان مورد حمایت قرار دهد.

آنوقت ایران باید انتخاب کند که با متحدان آمریکا دست دوستی بدهد و یا با چین و روسیه ، که از هر دو طرف هم میتواند مزایایی برای کشور به  وجود آورد و هم بد عهدی های فراوان دیده است. شاید هم با اندکی تدبیر بتوان به گونه ای عمل کرد که از مزایای هر دو طرف استفاده کرد اما کمتر آسیب دید.