دانشگاه باید نسل سومی شود

فرزانه مستاجران

یکی از مهم ترین مراکز گسترش و توسعه عمل دانشگاه ها هستند که اگر وظایف خود را به درستی انجام دهند میتوانند معدن پیشرفت های آتی در جوامع مختلف باشند. در ده های گذشته دانشگاه تنها مکانی برای فراگیری علم بود که البته در حاشیه آن موارد مختلف سیاسی و اجتماعی نیز دنبال می شد. اما این روزها کشورهای پیشرفته ،دانشگاه های پیشرفته و به روزی دارند. گویا این دانشگاه ها هستند که با ارائه خدمات به مخاطبان و نسل جوان مشخص می کنند جامعه ای در آینده حق پیشرفت دارد یا این توانایی را از خود سلب کرده است.

دانشگاه های بزرگ جهان هر روز با نوآوری های ویژه کمک می کنند تا دانشجویان برای یک زندگی توسعه یافته محیا شوند. یکی از ارکان اصلی تولید دانش و توسعه فناوری‌های جدید، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی هستند که در کنار صنایع و سازمان‌های دولتی، مارپیچ سه‌گانه نوآوری را پدید می‌آورند. امروزه، دانشگاه‌ها تنها بر آموزش و پژوهش به‌عنوان کارکردهای سنتی خود متمرکز نبوده و مأموریت جدید کارآفرینی و نوآوری را بر عهده گرفته‌اند.

گفته می شود دانشگاه هاروارد به عنوان یکی از دانشگاه هی برگزیده در جهان قدم های نوآورانه زیادی در سالهای اخیر برداشته است. هاروارد، یک دانشگاه بسیار موفق در راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوپا است؛ به‌طوری که فارغ‌التحصیلان این دانشگاه، تعداد زیادی شرکت موفق و مشهور استارت‌آپی ایجاد کرده‌اند. بنا بر آمار ، طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ میلادی، ۷۵۰ شرکت جدید از سوی ۸۴۴ فارغ‌التحصیل یا دانشجوی هاروارد تأسیس شده که یک عملکرد بسیار موفق محسوب می‌شود. علاوه بر هاروارد بسیاری از دانشگاه‌ها معروف جهان با هدف ایجاد ثروت و ارزش‌افزوده از نتایج تحقیقات و پژوهش‌های صورت گرفته، ارتباطات خود را با صنایع بزرگ و کوچک گسترش داده‌اند.

یک دانشگاه کارآفرین، یا به تعبیر دیگر دانشگاه نسل سوم، نوآوری و کارآفرینی را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده و با سرمایه‌گذاری بر توسعه فناوری‌های کاربردی و البته تلاش برای تجاری‌سازی آن‌ها، نقش‌آفرینی گسترده‌ای در اقتصاد و فناوری خواهد داشت.

استنفورد، به‌عنوان صدرنشین دانشگاه‌های نوآور جهان، یک دانشگاه خصوصی و پیشگام در حوزه تجاری‌سازی است. این دانشگاه، به‌عنوان کعبه آمال بسیاری از نوابغ، مخترعین و علاقه‌مندان به پژوهش و نوآوری محسوب می‌شود؛ به‌طوری که با ضریب پذیرش ۴/۷ درصدی، عنوان رقابتی‌ترین دانشگاه جهان را به خود اختصاص داده است. تعداد زیادی از شرکت‌های موفق بین‌المللی، از سوی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه استنفورد راه‌اندازی شده‌اند که از آن جمله، می‌توان به گوگل، یاهو، اینستاگرام، نایک، جنرال موتورز و لینکدین اشاره نمود. برندگان متعدد جوایز نوبل، به همراه موفقیت در دنیای کسب‌وکار، به خوبی توجه هم‌زمان به آموزش، پژوهش و کارآفرینی را در دانشگاه استنفورد نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد که حضور دانشجویان خلاق و علاقه‌مند به نوآوری و اختراع در این دانشگاه‌ها، همراه با محیطی مناسب برای رشد و شکوفایی ایده‌های بدیع، شرایط مطلوبی برای تجاری‌سازی اختراعات در این دانشگاه‌ها پدید آورده است. دانشگاه‌های حاضر در فهرست صد دانشگاه برتر نوآور جهان را می‌توان از منظر کشور و منطقه جغرافیایی مقایسه نمود. بر این اساس، آمریکا با ۴۶ دانشگاه، فاصله‌ای بسیار زیاد با دیگر کشورها داشته و خود را پیشگام نوآوری و کارآفرینی در محیط‌های دانشگاهی معرفی نموده است. پس از آمریکا، آلمان با ۹ و فرانسه با ۸ دانشگاه، در رده‌های دوم و سوم جای دارند.

متاسفانه در کشور ما با وجود دانش جویان و اساتید برجسته هنوز دانشگاه ها نتوانسته اند بستر لازم برای کارآفرین شدن دانشجویان خود را فراهم کنند. البته عوامل دیگری چون نبود زیر ساخت های لازم و کم اهمیت شدن تحصیلات در کشور ما به دلیل وضعیت نا مناسب اقتصادی تحصیل کردگان در کارآفرین نشدن دانش آموختگان تاثیر دارد. اما واقعیت این است که تحصیل کردگان ما کارآفرین نیستند و به دنبال پشت میز نشینی صرف هستند . این جریان ماحصل روند آموزشی ندارست در دانشگاه و حتی قبل تر از آن است.