گرانی،مقطعی بی پایان!

فرزانه مستاجران

در یک سال  گذشته قیمت محصولات مصرفی مردم هر روز افزایش یافته است البته در ادوار گذشته نیز در برهه ای از زمان قیمت برخی محصولات گران می شد اما دوباره مصرف کنندگان شاهد کاهش قیمت آن محصول بودند. به طورمثال لباس شب عید گران می شد، خرما اول ماه رمضان و میوه برای شب یلدا. اما در سال گذشته قیمتها مدام افزایشی بوده و همچنان مسئولان در سخنرانی های خود از مقطعی بودن گرانی ها صحبت میکنند. این مقطع گرانی پایانی ندارد؟!

یک از اقلامی که گرانی آن حد و مرز ندارد گوشت قرمز است. دو روز پیش رئیس مرکز اصلاح نژاد دام در باره علت دوباره گرانی گوشت قرمز گفته بود، افزایش قیمت گوشت در بازار، مقطعی است و پیش بینی می‌کنیم قیمت آن در بازار پایین بیاید! در حال حاضر قیمت فروش دام زنده به صورت میانگین در خصوص دام سنگین، حدود کیلویی ۴۲ تا ۴۳ هزار تومان و در خصوص دام سبک نیز حدود کیلویی ۵۰ هزار تومان است که اگر با فرمول‌های موجود محاسبه شود قیمت گوشت دام سنگین در بازار باید حدود ۱۰۵ هزار تومان و دام سبک هم حدود ۱۲۰ هزار تومان باشد. اما مردم در بازار شاهد قیمتهای بالاتری هستند و حتی تا ۵۰ درصد این قیمتها بیشتر به دست مصرف کننده واقعی می رسد. حالا دیگر گرانی دلیل نمی خواهد و دلالان بدون توجه به عید و محرم و ماه رمضان هر روز در حال انباشت سود بیشتر و افزودن به قیمت کالاهای دپو شده شان هستند. به نظر می رسد نبود نظارت کافی باعث شده دیگر هیچ ترس و واهمه ای برای این دلالان وجود نداشته باشد و هر روز شاهد در نوردیدن مرزهای بی شرافتی از سوی آنها هستیم.

افزایش نرخ گوشت در بازارهای کشور در حالی رخ می دهد که دامداران از انباشت این کالا گله مندند و معتقدند بازار گوشت قرمز گرفتار دلالی های کلان است. باید این موضوع مشخص شود در شرایطی که دامدار به سختی سود معقول بدست می‌آورد چگونه برخی واسطه‌ها از قیمت بالای گوشت، منتفی می‌شوند .بدون شک، وجود واسطه‌ها و مشکلات شبکه توزیع از علل افزایش قیمت گوشت در بازار است.

آنچه در کتب اقتصادی ذکر می‌کنند در سال ۱۹۶۲ حقوقی تحت عنوان حقوق مصرف کننده را با سخنرانی جان – اف- کندی به رسمیت می‌شناسند. کندی در آن سخنرانی لزوم قانونگذاری جدید و اقدام هماهنگ را خاطرنشان ساخت و چهار حق را به عنوان حداقل حقوق برای مصرف کننده به رسمیت شناخت: ۱- حق برخورداری از ایمنی ۲- حق برخورداری از اطلاعات کامل ۳- حق برخورداری از حمایت دولت ۴- حق انتخاب. اما پیش از وی در حدود یک هزارو صد سال قبل پیامبر عظیم الشأن اسلام با قانونی تحت عنوان ممنوعیت غش در معامله عملاً حقوقی را برای حمایت از مصرف کننده وضع فرمودند. یکی از بزگترین مشکلاتی  که در عرصه روابط اجتماعی ناسالم و بازار و کسب و کار آشفته اتفاق می‌افتد، کم‌فروشی و غش در معامله است که باعث می شود علاوه بر شرایط اقتصادی بقیه پارامتر های جامعه نیز دچار آشوب شود. اعتماد عمومی کاهش یابد و تعداد کلاهبرداران افزایش یابد.

پس اگر در اسلام، در قوانین اقتصادی بین الملل و حتی در اشعار فارسی صحبت از حمایت مصرف کننده و دوری از غش در معامله می شود تنها دلیل اقتصادی آن مطرح نیست بلکه  آثار اجتماعی و فرهنگی و حتی ابعاد سیاسی آن مورد توجه است. در شرایط حاضر بی اعتمادی در جامعه موج می زند  و این بی اعتمادی باعث پس رفتهای اقتصادی فراوانی شده است.به قول حضرت حافظ:

همایی چون تو عالی قدر حرص استخوان تا کی، دریغ آن سایه همت که بر نااهل افکندی،

در این بازار اگر سودیست با درویش خرسند است، خدایا منعمم گردان به درویشی و خرسندی