مشکلات داروسازان در پیچ و خم های کوچک و بزرگ

دریاوفایی : بزرگداشت روز داروساز بهانه ای بود تا بار دیگر، صحبت هایی که شاید بازگو نشدنشان باعث ایجاد ابهام و سوال در ذهن جامعه می شود مطرح گردد، از نگاه های تبعیض آمیز میان بخش های خصوصی و دولتیِ حوزه دارو گرفته تا بدقولی های سازمان های بیمه گر و مدیریت های غلط و مشکلات دارویی کشور که البته از موضوعات تازه و نوپدید نیستند.  در این گردهمایی مطبوعاتی که با حضور جمعی از اعضاء انجمن داروسازان ایران و اصحاب رسانه برگزار شد مباحث مختلفی مورد نقد و گفتگو قرار گرفت که درادامه بخشی از آن را می خوانید:

شهرام کلانتری رئیس انجمن داروسازان ایران:

به جرات می توان گفت به رغم مشکلات فراوانی که برسر راه داروسازان وجود دارد اما خوشبختانه، با داشتن دانش فنی به روز و تعهد و علاقمندی جامعه داروسازی کشورمان، توانستیم درتولید اکثر اقلام دارویی موفق عمل کنیم و کمبود دارو را بسیار کاهش دهیم. با این حال چنانچه گاهی کمبودی هم می بینیم، باید درنظر داشت که چندین پارامتر در ایجاد آن دخیل است که اولین علت بحث نیاز صنعت داروسازی به نقدینگی است و به چندین دلیل این نقدینگی به موقع عملی نمی شود. منابعی که دردرون سیستم برای این موضوع لحاظ شده تعدادش کم است. در بحث تولید چالش بسیار بزرگی داریم و آن این است که سیاست گذاری های بعضا غلط منجرمی شود تولید کنندگان نتوانند به موقع کالاهایشان را تولید و به چرخه مصرف وارد کنند. در واقع این از سیاست های غلط بانک مرکزی است… . همچنین برخی شرکت‌های پخش از شرایط کمبود نقدینگی داروخانه‌ها سوءاستفاده می‌کنند و در توزیع دارو، تبعیض قائل می‌شوند و از سوی دیگر، بعضی از این شرکت‌ها در سبد فروش خود، داروخانه را به خرید مکمل‌ها ملزم می‌کنند. از مجموع ۱۵ هزار و ۵۰۰ داروخانه حدود ۱۴۰۰ داروخانه وابسته مستقیم یا غیر مستقیم به دولت و نهادهای عمومی ‌و شبه دولتی، نظامی ‌و انتظامی ‌است که بیش از ۵۵ درصد گردش مالی سالانه داروی مملکت را در اختیار دارند و ۴۵ درصد باقی مانده هم در اختیار ۱۴ هزار داروخانه بخش خصوصی است، این موضوع هم خودش یک معضل بزرگ برای صنعت داروسازی و اقتصاد داروخانه‌های خصوصی محسوب می شود. از دیگر مشکلاتی که جامعه داروسازی کشورسالهاست با آن دست و پنجه نرم می کند بحث تاخیر درپرداخت بیمه هاست که بیشتر بیمه تامین اجتماعی مد نظراست. البته ورود سازمان برنامه بودجه به چرخه اعتبارات دهی مشکل را بیشتر کرده است خصوصا دربحث طرح دارویار… .

هادی احمدی عضو هیأت مدیره انجمن داروسازان ایران:

مشخصا بحث نقدینگی ازجمله مشکلاتی است که داروسازان با آن مواجهند است، ۴۰ هزار میلیارد تومان کمتر بودجه اختصاص پیدا کرده به بحث دارو، این مشکل دارو بالاخره چرخه تولید دارو را زمین خواهد زد. موضوع دیگر بحث داروخانه منتخب است که درواقع توهینی به سایر داروخانه‌ها است و همین موضوع خودش به تنهایی رانت ایجاد می‌کند. خب مگر سایر داروخانه‌ها نمی‌توانند همان دارو را که در داروخانه منتخب توزیع می‌شود، توزیع کنند؟… . بحث دیگر، افزایش تعداد شرکت‌های پخش دارو در کشور است که تبدیل به معضل شده. وجود۶۴ شرکت توزیع پخش سراسری و ۱۸۰ پخش استانی به نوبه خودش دردسر درست کرده، در کجای دنیا چنین وضعیتی وجود دارد. در کشورهای اروپایی نهایتا ۳ یا ۴ شرکت پخش وجود دارد و تازه توزیع دارو را هم در بستر الکترونیک انجام می دهند. ولی درایران روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ ویزیتور به داروخانه‌ها مراجعه می‌کنند و همین موضوع باعث سردرگمی داروخانه‌ها در ارائه خدمت به مردم می شود، مدام این وزیتور می رود بعدی می آید. بنابراین اتفاقا ما کمبود دارو نداریم، بلکه مشکل مدیریت توزیع دارو داریم. چرا بعد ازاینکه قیمت یک داروتغییر می کند یک دفعه دارو زیاد می شود. همچنین ما توانایی رقابت و صادرات دارو را داریم ولی صنعت داروسازی ما مظلوم واقع شده و آن حمایتی که لازم است صورت نمی گیرد. در این زمینه بد نیست همین کشور همسایه را نگاه کنیم، چرا ترکیه ۲ میلیارد دلار صادرات دارو دارد ولی ما، ۱۰۰ میلیون دلار؟، تازه صنعت داروسازی ترکیه در حد و اندازه ایران هم نیست.

محمدرضا دُری دبیر انجمن داروسازان ایران:

هنگامی که قیمت تمام شده پولی که برای سرمایه کار وسط گذاشتید با میزان سودی که ناشی از مارژین داروست ( این مارژین نسبت به تمام کشورهای اطراف ما بسیار کمتر است)، با هم مقایسه می کنیم می بینیم این برابری کاملا از بین رفته است. یعنی یک سرمایه گذاری سنگین در حوزه داروخانه داری و داروسازی صورت می گیرد و بعد یک اقتصاد ضعیف داریم با یک حاشیه سود بسیار کم و تحت نظارت و کنترل عالیه چندین ارگان نظارتی و قیمتی که دائما مورد رصد آن ها قرار می گیرد و تابع سیاست های اقتصاد آزاد نیست. وقتی این دو را با هم مقایسه می کنیم می بینیم اصلا این کار خود به خود ترازش منفی است. با این تفاسیر تنها چیزی که داروخانه ها را سرپا نگه می دارد شاید خود تورمی است که درجامعه ما وجود دارد. یعنی همین تورم و آن افزایش قیمت های سالیانه وقتی با سود ناشی از فعالیت جمع می شود و تراز جدیدی را ایجاد می کند، نهایتا یک حاشیه سود قابل امرار معاش ایجاد می کند. به این جهت کلا داروخانه ها با مشکل مواجه هستند. ملاک های انتخاب داروخانه های منتخب هم مورد سوال و اعتراض ماست، الزاما اینکه داروخانه هایی منتخب هستند به منزله اینکه بقیه داروخانه ها کمتر خوب بوده اند نیست. داروخانه های منتخب با هرکیفیتی هم که انتخاب شدند، قطعا ورشکسته هستند. دربحث کمبود دارو هم بد نیست بدانیم که کمبودها همیشه به خاطر نبود مواد اولیه نیست و مسائل حاشیه‌ای هم تأثیرگذار است. سیاست‌های اشتباه می‌تواند بر کمبودهای دارویی تأثیرگذار باشد. سال گذشته بسیاری از خطوط داروسازی کشور به خاطر عدم صرفه اقتصادی، متوقف شد.

علیرضا سالم دبیر انجمن کارفرمایی داروسازان مؤسس استان تهران:

حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد داروخانه های کشور منتخب هستند، داروخانه های منتخب الان درمعرض ورشکستگی کامل هستند آن هم به این دلیل که سرمایه درگردششان بسیار بیشتر از داروخانه های معمولی است، نوع داروهایی که ارائه می دهند داروهای خاص است که دارای حاشیه سود بسیار پائینی است و تسویه شان هم با شرکت ها عملا به صورت نقدی است. آمار و اخباری که داریم نشان می دهد که اکثرا چک هایشان دارد برگشت می خورد، طلب هایشان هم حدودا ۵ میلیارد تومان است. طلب ۵ میلیاردی از یک سازمان بیمه گر رقم کمی نیست و عملا داروسازهایی نیز که این نوع داروخانه ها را اداره می کنند طبق قوانین موجود داروسازان خالص هستند یعنی داروسازانی نیستند که درداروخانه هایشان از نیروهای غیر داروساز استفاده کنند. به داروسازان خوب با عملکرد ویژه و سابقه امتیاز منتخبی می دهند. بقیه داروخانه های کوچک هم به دلایل دیگری حدود ۳۰تا ۴۰ درصدشان مدتهاست که دچار ورشکستگی شدند و فقط به عشق داروسازی داروخانه هایشان را سرپا نگه داشتند وگرنه عملا این داروخانه ها هم به دلیل فشارهای گسترده ای که از سازمان های مالیاتی و کمبود دارو همچنین رقابت بسیار شدیدی که بین داروخانه ها و اشکالاتی که درنظام توزیع دارو وجود دارد، درمعرض ورشکستگی هستند.

محمد خلیلی عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران:

براساس کار تحقیقاتی و پژوهشی که انجام شد، می بینیم بعد از کسر سهم گردش مالی دارویی در داروخانه دولتی که بحث جداگانه ای دارد و خب فشارزیادی هم بر بخش خصوصی وارد می کند، وقتی آن عدد گردش مالی را بر۱۴ هزار و خورده ای از بخش خصوصی تقسیم کنیم یک رقم میانگینی به دست می آید که وقتی ما که درکف جامعه داروسازی هستیم می بینیم که بیش از ۳۰ درصدشان یک داروخانه ورشکسته پنهان هستند. وقتی هزینه و سرمایه، تناسبی با درآمد نداشته باشد اتوماتیک ورشکسته است. ممکن است سرپا باشد ولی وقتی از حیث اقتصادی بررسی می شود، به عنوان ورشکسته شناخته می شود. الان داروسازانی داریم که به انجمن مراجعه می کنند و مشاروه حقوقی می گیرند برای رفع مشکلات مالی که برایشان به وجود آورده شده است.

شهاب الدین جنیدی عضو انجمن داروسازان ایران:

نگاه بیزینسی به حوزه دارو که باعث می شود مثلا بازارهای اینترنتی فروش دارو راه بیفتد و سلامت مردم را به خطر بیندازد، معضل دیگر جامعه داوریی کشوراست. در حالی که بارها تاکید کردیم دارو کالای تجارتی نیست که به هرشکل شده دنبال کسب و کار و درآمد زایی از آن باشیم. خدمات دارویی صرفا باید در داروخانه‌ها انجام شود نه درفضای مجازی که معلوم نیست زنجیره نگهداری آن چگونه بوده و بعضا آن دارو اصلا جنبه درمانی خودش را دارد یا نه. به شدت توصیه می کنیم که مردم مراقب فریبکاری های تبلیغات دارویی غیرمجاز و غیر رسمی باشند.

محمد حسین ریگی عضو انجمن داروسازان ایران:

نقش داروساز در بحث سلامت آن هم درمناطق کم برخوردار مانند سیستان و بلوچستان که جغرافیای بزرگی هم دارد بسیار مهم است و بسیار چشمگیر خودش را نشان می دهد. همکاران داروسازی هستند که درسیستان و بلوچستان با شتر یا با چهارپایه در مناطق صعب الورود می روند و خدمات دارویی به مردم می دهند. بحث دارو آنقدر مهم است که حتی درمناطقی که فاقد مراکز بهداشتی هستند و پزشکان با وسیله ای می روند بیماران را ویزیت می کنند، اما یک داروساز با یک سبد دارویی همراه پزشک می شوند و درآن نقطه کوهستانی هم خدمات دارویی را به مردم ارائه می دهند. خدمات دارویی نباید فقط درحوزه تهران و داروخانه های دیده شود، کشورمان ۸۰ میلیون نفرجمعیت  و حدود ۱۵ هزار داروخانه دارد، این داروخانه های خصوصی در جاهایی هستند که بعضا ساعت ها با قطعی برق مواجهند و با موتور برق یا انرژی خورشیدی برق داروخانه را تامین می کنند.