فرونشسته‌ترین پایتخت

حوریه محزونیه : تغییر اقلیم، گرمایش جهانی، کمبود منابع آبی، بارگذاری و برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، خشکسالی‌های متوالی و برداشت بی رویه آب و حفر چاه‌های متعدد برای تأمین آب شرب، نشست زمین بر اثر حفر تونل برای گسترش خطوط مترو در کلان‌شهرها از جمله علل ایجاد فرونشست زمین در کشور است.

۱۵ اردیبهشت ماه سال جاری زلزله‌ای ۳/۹ ریشتری در عمق ۸ کیلومتری صفادشت ملارد به وقوع پیوست. زمین لرزه‌ای که در استان البرز و پایتخت کشور نیز احساس شد.

 برخی کارشناسان علت این زمین‌لرزه را نشست زمین در این مناطق اعلام کردند. به گفته آنها دشت کرج یکی از دشت‌های با نرخ بالای فرونشست زمین محسوب می‌شود که عدم توجه به محدوده‌های قرار گرفته در معرض این پدیده، اثرات زیان‌باری را برای ساکنین این مناطق در پی خواهد داشت.

این‌گونه به‌نظر می‌رسد که یکی از مهمترین دلایل فرونشست زمین در کشور عدم مدیریت صحیح آب‌های زیرزمینی و برداشت بی‌رویه آب از آنها است که نیاز به بررسی و نظارت کارشناسانه و اورژانسی و پرداختن به این مهم از سوی مسئولین دارد.

براساس این گزارش، در نشست علمی- تخصصی بررسی پدیده فرونشست زمین در کلانشهر تهران نیز که اخیراً از سوی موسسه تحقیقات آب و دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه آزاد برگزار شد، تغییر اقلیم، گرمایش جهانی، کمبود منابع آبی، بارگذاری و برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، خشکسالی‌های متوالی و برداشت بی رویه آب و حفر چاه‌های متعدد برای تأمین آب شرب، نشست زمین بر اثر حفر تونل برای گسترش خطوط مترو در تهران را از جمله علل ایجاد فرونشست در کلانشهر تهران نام برده شد.

بنابر آخرین بررسی‌ها خشکسالی و برداشت فزاینده و بی‌رویه آب از چاه‌های غیرمجاز، افزون بر خشکاندن دیگر چاه‌ها و چالش تأمین آب آشامیدنی، فرونشست زمین در دشت ورامین و دشت تهران، کرج و شهریار را در پی داشته که از علل زمین لرزه ۳.۹ ریشتری در ملارد کرج به شمار رفته و امکان تکرار این فاجعه با شدت بیشتر دور از انتظار نیست.

از آنجایی که تهران رکورددار فرونشست زمین درجهان است، توقف روند رو به رشد مصرف و برداشت آب و دادن فرصت تجدیدشوندگی برای احیای آبخوان‌ها، صرفه‌جویی در مصرف آب به‌ویژه در بخش کشاورزی با بهره بردن از روش آبیاری مدرن، تزریق آب‌های مازاد روی سطح زمین به سفره‌های زیرزمینی، استفاده صحیح و کارآمد از منابع آبی، ممنوعیت استفاده بیش از حد از حوضه‌های آب‌های زیرزمینی، تصفیه آب‌های شهری و استفاده مجدد از آن در کارخانه‌ها، احداث چاه جذبی را می‌توان از جمله راهکارهای برون رفت از فرونشست و اختصاصاً مدیریت درکلانشهرهای کشور نام برد که عدم توجه و رسیدگی به آن از سوی مسئولین امر تبعات جبران ناپذیری را برای کشور و مردم در پی خواهد داشت.

• ۳ دشت تهران «ممنوعه بحرانی» است

چندی پیش و در همین رابطه مجری طرح احیاء و تعادل بخشی آب‌های زیر زمینی گفت: سال گذشته یک‌هزار و ۴۳۶ حلقه چاه غیرمجاز مسدود و با این اقدام از خروج ۱۴ میلیون و ۸۱۳ مترمکعب آب جلوگیری شد.

حسن زحمت‌کش ؛ درباره آخرین وضعیت طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در سال گذشته، افزود: این طرح یکی از طرح‌های موفق وزارت نیرو است که در بخش‌های مختلفی شامل انسداد چاه‌های غیرمجاز، توقیف دستگاه‌های حفاری غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند، اصلاح و تعدیل پروانه چاه‌ها، ساماندهی شرکت‌های حفاری و همچنین کنترل و تقلیل منصوبات چاه‌های دارای اضافه برداشت فعالیت می‌کند.

وی ادامه‌داد: باتوجه‌ به اینکه تعداد چاه‌های غیرمجاز استان تهران زیاد است، تاکنون درباره انسداد این چاه‌ها عملکرد مطلوبی داشته‌ایم.

مجری طرح تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی تهران خاطرنشان‌ کرد: در سال‌های اخیر به‌طور میانگین سالیانه یک‌هزار و ۴۰۰ حلقه چاه در استان تهران مسدود شده است که این اقدام کمک فراوانی به حفظ سفره‌های آب زیرزمینی می‌کند.