در روز اهدا خون؛ پلاسما درمانی به کجا رسید؟

فرزانه مستاجران

امروز روز اهدای خون است . در کشور ما به دلیل اعتقادات موجود و حس نوع دوستی که در مردممان همیشه وجود داشته است تقریبا هیچ برهه از زمان با کم بود خون مواجه نبوده ایم . این در حالی است که اهدای خون در ایران رایگان است و اهدا کنندگان هیچ مبلغی بابت خونی که اهدا کرده اند دریافت نمی کنند . اما در برخی از کشور ها خون فروشی است . مردم ما هیچ گاه برای خونی که در راه کشور و هم میهنانشان داده اند پولی دریافت نکرده اند. اما این روزهای کرونایی اهدا خون اندکی به دشواری منجر شده است . مردم از اینکه با اهدا خون دچار ضعف شوند و همین امر باعث ایجاد کرونا در آنها شود واهمه دارند اما در عوض بهبود یافتگان کرونا در بیشتر موارد حاضر هستند پلاسمای خون خود را برای بهبود بیماران کرونایی اهدا کنند. اما آیا این طرح در کشور ما موفق بوده است؟

گفته می شود درحال حاضر سطح ذخایر خون در کشور پایدار است، اما با افزایش گرما در روزهای تابستان و همچنین اگر ۲تا ۳ روز آمار اهدای خون کاهش یابد این سطح ذخیره نیز کاهش خواهد یافت و وضعیت ذخیره خون نگران کننده خواهد بود .شیوع گسترده ویروس کرونا و ایجاد نگرانی های زیاد در جامعه، یکی از دلایل جدی در کاهش آمارهای حضور و اهدای خون مردم است که برای از بین بردن نگرانی ها، بارها اعلام شده است که  مراکز اهدای خون به دلیل رعایت شیوه نامه های بهداشتی، در بالاترین سطح سلامت قرار دارد .

آنطور که بارها پزشکان در سراسر جهان اعلام کرده اند در حال حاضر درمان دارویی خاصی و هیچ داروی شناخته شده‌ای برای درمان کووید ۱۹ وجود ندارد. البته به جز درمان‌های تسکینی و برخی از درمان‌های ضد انعقادی و استروئید که آن هم در شرایط ویژه انجام می‌شود. بر همین اساس و با توجه به انتشار برخی اطلاعات مثبت در خصوص اثربخشی تزریق پلاسمای بهبود یافتگان، این روش صرفاً با مجوز کارآزمایی بالینی در دستورالعمل‌های مختلف دنیا از جمله ایران قرار گرفته است. براساس نسخه ۹ و ۱۰ راهنمای مدیریت درمان بیماران کووید ۱۹ که توسط کمیته علمی کرونا و معاونت درمان وزارت بهداشت، اعلام شد، تغییر خاصی در جهت افزودن یا حذف قطعی استفاده از پلاسمای بیماران بهبود یافته دیده نمی‌شود و مصرف و تجویز پلاسمای بیماران بهبودیافته به صورت کارآزمایی بالینی بلامانع است، اما در نسخه اخیر این راهنما اشاره شده است که استفاده از روش‌های هموپرفیوژن و پلاسما فرزیس درمانی و استفاده از IVIG تا زمانیکه مدارک کافی تایید نشده، توصیه نمی‌شود.

در حال حاضر ۱۸۰۰۰ نفر از مردم نوع‌دوست و ایثارگر که از بهبود یافتگان از کووید ۱۹ هستند، جهت اهدای این نوع پلاسما به مراکز انتقال خون سراسر کشور مراجعه کرده‌اند. البته تزریق تاخیری آن تاثیری در کاهش مرگ و میر ندارد، اما تزریق زودرس آن  در صورتیکه با تیتر بالای آنتی‌بادی تهیه شده باشد، باعث کاهش مرگ و میر می‌شود. همچنین تزریق پلاسمای بهبود یافتگان به بیماران باعث کاهش فاکتورهای التهابی نیز می‌شود.

با توجه به نتایج تحقیقات موجود در سراسر جهان پلاسما درمانی اگر به صورت زود هنگام انجام شود میتواند نتایج اثر بخشی داشته باشد و در چنین شرایطی نجات جان تنها یک بیمار هم مهم است و اندکی از التیام مردم و جامعه می کاهد پس بهتر است کادر درمان کشورمان با وجود مردم خیرخواه  که همیشه بدون دریافت هزینه حاضر به اهدای خون و پلاسمای خود هستند به پلاسما درمانی ادامه دهد و به این زودی از این جریان درمانی عقب نشینی نکند شاید کشور ما اولین کشوری باشد که بتواند از این طریق برای همیشه این بیماری منحوس را ریشه کن کند.