تبعات اقتصادی و زیست محیطی آلودگی هوا در اصفهان؛ لطفاً به آسمان چشم ندوزید

قدرت الله نوروزی شهردار اصفهان طی چند روز گذشته گفته بود که هدف شهرداری اصفهان رسیدن به شهر زیست‌پذیر و شهری است که در آن مردم در آسایش و راحتی زندگی و تردد کنند. البته که این هدف باید با تدابیری برای زیست پذیر تر شدن شهر اصفهان همراه باشد و البته یکی از موضوعاتی که همواره طی چند سال گذشته مردم اصفهان با آن روبرو هستند بحث آلودگی هواست که منجر به مشکلات متعدد برای سلامت شهروندان شده است. شاید باروش سخت باشد که اصفهان با جمعیت حدود ۲ میلیون تَن و تردد حدود ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو در روز در مقایسه با شهری مانند تهران با جمعیتی نزدیک به ۹ میلیون تَن و تردد بین سه تا چهار میلیون دستگاه خودرو، آلودگی هوایش در برخی روزها بیشتر است. هر چند روز گذشته بارش باران و وزش باد هوای اصفهان را موقتاً به حالت سالم بازگرداند اما حل این معضل تنها چشم دوختن به آسمان و نزول رحمت الهی نیست که نیازمند بهره گرفتن از کارشناسان و خبرگان برای رفع این معضل بزرگ است. معضلی که نه تنها سلامت روانی مردم اصفهان را دچار مشکل کرده بلکه به لحاظ اقتصادی نیز تاوان زیادی بابت آن پرداخت می شود.

آلودگی هوا و تبعات اقتصادی آن

خسارات وارده از طریق آلودگی هوا به‌صورت‌های مستقیم و غیر مستقیم بر اقتصاد فردی، محلی و ملی تأثیر می‌گذارد. به طور کلی آنچه که تحت عنوان اثرات اقتصادی آلودگی هوا مورد طرح و بررسی قرار می گیرد هزینه هایی است که تاثیر آلودگی هوا بر افزایش هزینه های سلامت و بهداشت و درمان می گذارد. در روزهای معمولی میزان مرگ و میر در کلان شهر تهران روزانه ۱۵۰ نفر است اما در روزهای با آلودگی هوا بالا این رقم به ۱۸۰ نفر افزایش می یابد و این به معنای از دست رفتن منابع انسانی و همچنین افزایش بیماری های مزمن است که هزینه سنگینی را به دوش بخش بهداشت و درمان کشور وارد می کند. به طور قطع اگر آمار شهر اصفهان را نیز بررسی کنیم تفاوتی با آمار شهر تهران نخواهد داشت.

در سطح جهانی نیز آمارهای متعددی از تاثیرات اقتصادی آلودگی هوا بر کشورهای مختلف ارائه شده است. برای مثال سازمان همکاری های اقتصاد و توسعه با انتشار گزارشی عنوان کرد آلودگی هوا به کشورهای عضو این سازمان در سال ۲۰۱۰ رقم ۱.۷ هزار میلیارد دلار هزینه تحمیل کرده است و در سال ۲۰۱۳ نیز این هزینه به ۲.۳ هزار میلیاد دلار افزایش یافته است.   تنها در کشور چین هزینه آلودگی هوا به ۱.۶ هزار میلیارد دلار رسیده و در شبهه قاره هند نیز این عدد به رقم ۵۰۰ میلیارد دلار بالغ شده است.

اگرچه در کشور ما به دلایل مختلف آمارهای رسمی از تاثیرات مخرب آلودگی هوا منتشر نمی شود اما تمامی قرائن و شواهد حاکی از وقوع یک چالش بزرگ در سطح کلان شهرها می دهد که شاید نتایج تلخ و تاسف بار آن طی دهه های آتی رخ نشان دهد.

پیش از این علیرضا صلوتی معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری در این خصوص گفته بود: با توجه به اینکه سالیانه ۱۴هزار نفر براثر آلودگی محیط زیست جان خود را از دست می‌دهند لازم است تا اقدامی ضروری در این راستا انجام شود.

راهکارهای مقابله با آلودگی هوا در اصفهان چیست؟

هر چند طی چند سال گذشته اقدامات موثری در کاهش روند آلودگی هوا صورت گرفته است اما باید گفت که برای رفع کامل این معضل نیازمند اقدامات موثرتری هستیم. هر چند آلاینده هایی مانند خودروهای فرسوده و بی کیفیت یکی از عوامل موثر در آلودگی هوای اصفهان است اما با توجه به گزاره مطرح شده در خصوص مقایسه دو شهر تهران و اصفهان باید گفت مشکل اصلی توسعه غیر علمی و وجود صنایع متعدد در نزدیکی شهر اصفهان است. طی سال های گذشته البته قدامات خوبی در خصوص طرح جامع آلودگی هوا صورت گرفته و برنامه های راهبردی پیاده شده تا حدود اثرگذار بوده است. به عنوان مثال استفاده از گاز به جای مازوت در نیروگاه اصفهان یکی از این اقدامات بود که ظاهراً در پاره ای موارد به دلیل عدم تامین اعتبار با مشکل مواجه می شوند. باید گفت اگر در این زمینه نگاه میان مدت داشته باشیم و پدیده ها را در یک بستر کلی نگاه کنیم در خواهیم یافت که هزینه آلودگی هوا به شهر اصفهان از هزینه ای که برای رفع آن باید انجام شود بیشتر خواهد بود. بنابراین به نظر می رسد باید بدون در نظر گرفتن محدودیت برای تامین اعتبار به مسئله مقابله با آلودگی هوا در اصفهان پرداخت. به نظر می رسد برای حل این مشکل باید تمامی سازمان های مسئول با همکاری هم آستین بالا بزنند و برای آن راه چاره بیندیشند. به طور قطع اصفهان به دلیل آب و هوای خشکی که دارد از آلاینده های هوا رنج بیشتری خواهد برد. لذا برای رسیدن به هدف شهردار اصفهان، که همان زیست پذیر کردن شهر است نیاز است تا بیش از گذشته برای این معضل تدابیر عملیاتی صورت پذیرد.